پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله العظمی کریمی جهرمی

بسم الله الرحمن الرحیم

إِن الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ نَحْنُ أَوْلِيَاؤُكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ ۖ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَشْتَهِي أَنْفُسُكُمْ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَدَّعُونَ نُزُلًا مِنْ غَفُورٍ رَحِيمٍ (فصلت: ۳۰،۳۱،۳۲)

به یقین کسانی که گفتند پروردگار ما خداوند یگانه است، پس ( بر این سخن)استقامت ورزیدند فرشتگان بر آنان نازل می‌شوند که نترسید و غمگین نباشید و بشارت باد شما را به بهشتی که وعده داده می‌شدید. ما یاران و مددکاران شما در زندگی دنیا و آخرت هستیم و هرچه دلتان بخواهد برای شما در بهشت فراهم است و هرچه طلب کنید به شما داده خواهد شد. این‌ها پذیرایی خداوند آمرزنده مهربان نسبت به شماست.

شرح آیه
در ابتدای آیه شریفه با ذکر عبارت " ثمّ استقاموا" به این مطلب اشاره می فرماید که گفتن "ربنا الله" با زبان مشکل نیست،  آنچه مشکل است استقامت ورزیدن بر آن و ثبات قدم روی این مضمون است.
حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام در خطبه ۱۷۶ نهج البلاغه می فرماید: " إِنِّي مُتَكَلِّمٌ بِعِدَةِ اللَّهِ وَ حُجَّتِهِ، قَالَ اللَّهُ [جَلَّ ذِكْرُهُ] تَعَالَى "إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ"، وَ قَدْ قُلْتُمْ رَبُّنَا اللَّهُ، فَاسْتَقِيمُوا عَلَى كِتَابِهِ وَ عَلَى مِنْهَاجِ أَمْرِهِ وَ عَلَى الطَّرِيقَةِ الصَّالِحَةِ مِنْ عِبَادَتِهِ، ثُمَّ لَا تَمْرُقُوا مِنْهَا وَ لَا تَبْتَدِعُوا فِيهَا وَ لَا تُخَالِفُوا عَنْهَا، فَإِنَّ أَهْلَ الْمُرُوقِ مُنْقَطَعٌ بِهِمْ عِنْدَ اللَّهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ " : همانا من با تكيه به وعده هاى الهى و براهين روشن او سخن مى گويم که فرمود: «آنان كه گفتند پروردگار ما الله است، سپس استقامت ورزيدند، فرشتگان بر آنان فرود مى آيند كه نترسيد و محزون نباشيد، و شاد باشيد به بهشتى كه وعده داده مى شديد». شما گفتيد پروردگار ما خداست، پس بر كتاب خدا و بر طريق فرمان او، و بر راه شايسته بندگيش استقامت ورزيد، و از آن طريق بيرون نرويد، و بدعت در آن مگذاريد، و با آن مخالفت نورزيد، زيرا خارج شوندگان از دستورات الهى در روز قيامت از رحمت خدا محروم و بریده خواهند شد.
 

تفسیر آیه
مرحوم ملا محسن فیض کاشانی رضوان الله علیه  در تفسیر صافی از کتاب بصائر الدرجات روایتی از امام محمد باقر علیه السلام نقل کرده است که به آن حضرت عرض شد : گفته می شود که ملائکه بر شما فرود می‌آیند. فرمود آری به خدا سوگند آنان بر ما فرود می‌آیند و  بر فرش‌های ما پا می‌نهند، مگر نخوانده‌ای که خداوند در قرآن فرموده : إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ.  آری امام در صدد بیان این مطلب است که مصداق کامل و نمونه ی اعلا از کسانی که گفتند خدای ما پروردگار جهانیان است و بر این عقیده ی پاک استقامت ورزیدند ما اهلبیت پیامبر می باشیم.

و نیز ایشان از خرائج راوندی راجع به همین آیه از امام صادق علیه السلام نقل کرده که فرمود: " اَما واللهِ لَرُبَّما وَسَّدناهُم الوَسائد في منزلِنا. و قال: هُم اَلطَفُ بِصِبیانِنا مِنّا بِهِم و رُبَّما اِلتَقَطنا مِن زَغَبِها" : آگاه باشید به خدا سوگند چه بسا ما برای ملائکه خدا در منزل خودمان وسائل استراحت گذاشتیم. و نیز آن حضرت فرمودند: فرشتگان نسبت به کودکان ما از خود ما به آنها مهربان ترند و چه بسیار واقع شد که ما موها و پرهای ریز آنها را در خانه ی خود جمع آوری نمودیم.
 

ارتباط آیه با حضرت سیدالشهدا
مصداق بارز این آیه کریمه را باید در کربلا دید. حضرت امام حسین علیه السلام و همراهان آن بزرگوار آیه فوق را با عمل خود تفسیر کردند و به ظهور رساندند. وجود مقدس حضرت سید الشهداء علیه السلام بود که فرمود خدای من الله تعالی است و بر این عقیده بالا در اوج مصائب و بلایا استقامت ورزید تا شربت شهادت نوشید و حتی در لحظه آخرین عمر با بدن سراسر جراحت و زخم و با سینه ای مملو از غصه ها، با خدا چنین راز و نیاز کرد که رِضًا بِرِضائک و صبرًا علی بلائک لا مَعبودَ سِواک یا غیاث المستغیثین.

و نیز برادر باوفای او، حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام در حالی که دست راستش از تن مبارکش جدا شده بود بی باکانه با اشعار خود اعلام می کرد که من با وجود همه ی بلاها در عقیده خود ثابت قدم هستم و چنین رجز می‌خواند: 

والله لو قطعتموا يميني          اِني اُحامي اَبدا عن ديني

وعن امام صادق اليقين           نجل الولى الطاهر الزكي

صلی الله علیک یا مظلوم یا اباعبدالله